De Unificatietheorie

 

 -New Atlas, A long way from everything; The search for a Grand Unified Theory, by Colin Jeffrey,june 20, 2016.

                                    

De theorie van alles of unificatietheorie is een nog niet bestaande theorie die de verschillende fundamentele theorieën in de natuurkunde met elkaar moet verbinden. Het is voor veel beroemde fysici een levensdoel geweest om alle tot nog toe bestaande natuurkundige theorieën met elkaar te verenigen in een enkele fundamentele unificatie theorie. De heilige graal vinden in het landschap van het fysisch denken. Wat zijn nu die bestaande theorieën?

Je hebt de vier fundamentele natuurkrachten:

- De sterke kernkracht, de kracht die de quarks in protonen en neutronen bij elkaar houdt en ze beide samenhouden in de atoomkern. De uitwisseldeeltjes voor deze kracht zijn de verschillende gluonen.

- De zwakke kernkracht, die zorgt voor radioactiviteit, een afstotende interactie op korte afstand tussen elektronen, neutrino’s en quarks. Wordt geregeld door de W-bosonen en het Z-boson.

- De elektromagnetische kracht, die op elektrisch geladen deeltjes inwerkt. Het foton is het uitwisseldeeltje voor deze kracht. Het zorgt voor magnetisme, elektriciteit en licht verschijnselen.

- De zwaartekracht, een aantrekkingskracht op zowel korte als lange afstand, die op alle deeltjes werkt, maar tevens op het niveau van de microwereld, vele malen zwakker dan de eerder genoemde krachten. Doordat deze kracht evenredig toeneemt met de massa, wordt hij toch belangrijk op het niveau van wat voor ons gewone, alledaagse objecten zijn. Het is ook de kracht die er voor zorgt dat er niets zomaar van de aarde afvliegt en dat manen, planeten en sterren in hun baan in de ruimte blijven. De oude gravitatie wet van Newton maakt deel uit van de klassieke mechanica. Het gaat uit van een lichaam en is evenredig met de massa van dat lichaam en beïnvloedt van daaruit onmiddellijk de overige lichamen in het heelal. De opvolger van de wet van Newton, is de algemene relativiteitstheorie van Einstein. Deze theorie leidt bij lage snelheden tot dezelfde uitkomst als de wet van Newton, maar geeft in bepaalde extreme gevallen een precieuzer antwoord dan de Newtoniaanse zwaartekracht. Einstein ziet de zwaartekracht als een vervorming van het ruimte-tijdcontinuüm, het weefsel van de lege ruimte, veroorzaakt door de aanwezigheid van een lichaam. Een satelliet om de aarde volgt de vervorming die de massa van de aarde in het omringende ruimte-tijdweefsel maakt en zweeft langs het pad dat in de ruimte-tijd het kortst is. Het pad wordt waargenomen als de baan van de satelliet. De zwaartekracht houdt de materie op grote schaal bij elkaar, mogelijk gemaakt door hypothetische deeltjes. Het vooralsnog hypothetische uitwisseldeeltje wordt het graviton genoemd. Als die gravitonen bestaan, zijn ze net als andere elementaire deeltjes niet in staat om sneller te reizen dan met de lichtsnelheid. Dat betekent dan ook dat de werking van de zwaartekracht tijd nodig heeft om zijn kracht over de afstand te verplaatsen. Er zijn verschillende pogingen gedaan om de snelheid van de zwaartekracht te meten, maar vooralsnog zijn de resultaten van die metingen moeilijk te interpreteren.

De eerste drie kunnen kwantummechanisch in het standaardmodel worden behandeld en de laatste vooral merkbaar op grote afstanden, te beschrijven en te verklaren, stelde Einstein zijn bekende relativiteitstheorie op, die een verrassende beschrijving van de werkelijkheid geeft. De relativiteitstheorie bestaat uit twee delen: de speciale relativiteitstheorie uit 1905 en de algemene relativiteitstheorie uit 1915. Alles en iedereen moet onderworpen zijn aan de relativiteit van beweging. Daarom vond Einstein dat de zwaartekracht wetten moesten worden aangepast aan het relativiteitsbeginsel. De zwaartekracht blijft van de vier natuurkrachten de meest mysterieuze, het zal in de toekomst moeten blijken of de huidige opvattingen wat betreft snelheid en boodschapper deeltjes stand kunnen houden. Als er ooit een theorie van alles wordt bedacht zal blijken dat ruimte en tijd een systeem vormen dat uitermate gecompliceerd in elkaar steekt. De combinatie van de zwaartekracht en de andere fundamentele krachten blijft problematisch, omdat de zwaartekracht door de algemene relativiteitstheorie wordt beschreven en de andere krachten door de kwantumtheorie en die zijn moeilijk te verenigen. Misschien dat de snaartheorie en de loopkwantumzwaartekracht een deeloplossing kunnen bieden.

Sommige theoretisch natuurkundigen menen dat de zwaartekracht überhaupt niet bestaat als fundamentele natuurkracht, maar een afgeleide kracht is die samenhangt met verandering van deeltjes in de ruimte. De opvatting van de natuurkundige en snaartheoreticus Erik Verlinde gaat ervan uit dat de zwaartekracht een verschijnsel is dat ontstaat uit de eigenschappen van de bouwstenen van het heelal. Dit zijn niet de atomen of moleculen, maar is abstracte informatie. Hij denkt dat de ruimte niets anders is dan een opslagplaats van informatie. Als deeltjes onderling van afstand veranderen, verandert ook de verdeling van informatie in de ruimte. Die verandering leidt dan tot de zwaartekracht, dus een emergente kracht geboren uit de fenomenologie van verandering van de onderlinge afstand van deeltjes en geen fundamentele kracht. Voortbordurend op deze hypothese kun je je ook afvragen: Als dit geen fundamentele kracht is maar een afgeleide kracht, is deze misschien wel manipuleerbaar. Is de zwaartekracht een illusie?

Alles in het oneindige universum draait om verschijnen en verdwijnen, dubbele bindingen die macht, invloed, aantrekking en afstoting en verstrengeling bepalen. Het zijn de vormgevers van het mogelijke, van verstrengelde informatie, die door vacuüm verbindingen sneller dan de lichtsnelheid worden doorgegeven. Dubbele bindingen vormen verstrengelde web systemen in ruimte-tijd, waarbij continu informatie wordt uitgewisseld.*

Nullen en enen, verpakt in een stukje wiskunde zijn uiteindelijk de bouwstenen van onze gehele werkelijkheid. Misschien dat die unificatietheorie moet wachten op de juiste formule die ook het leven en het bewustzijn determineren.

J.J. van Verre.

Literatuur: * cursief uit:Natural Double Binds, Theoretische Fysica. Unificatietheorie.yolasite.com

Wie was Werner Heisenberg?

 

                                      -Werner Heisenberg(1901-1974)-

Werner Karl Heisenberg was een belangrijke Duitse fysicus en ook filosoof die werd geboren op 5 december 1901 te Würzburg in Duitsland en op 1 februari 1974 in München is overleden. Zijn vader August Heisenbeg was hoogleraar Byzantijnse geschiedenis en middeleeuws en modern Grieks in München. Zijn moeder Annia Wecklein was de dochter van de rector van het Maximilian Gymnasium in München. Op die elite school, die werd bestuurd door zijn grootvader Wecklein, liet Werner zien een begaafd leerling te zijn en ook een goed schaker. Hij had ook een broer die 1 ½ jaar ouder was en ook zeer begaafd was. Er bestond een duidelijke rivaliteit tussen de twee broers. Na z’n gymnasium opleiding studeerde hij natuurkunde aan de universiteit van München. En promoveerde in 1923 op het proefschrift over turbulentie in vloeistofstromen. Werner volgde zijn goede vriend en studiegenoot Wolfgang Pauli naar Göttingen. Daar werkte hij onder Max Born aan zijn wetenschappelijke promotie(habilitatie), bedoeld om later college te kunnen geven. Na afronding van zijn habilitatie ging hij in 1924 werken aan het instituut voor theoretische natuurkunde in Kopenhagen. Niels Bohr was daar zijn supervisor, die hij al eerder als student had ontmoet. Dit was het begin van een zeer vruchtbare samenwerking, wat leidde tot de Kopenhaagse interpretatie van de kwantummechanica. En later tot de Nobelprijs voor Natuurkunde in 1932 voor zijn werk omtrent de kwantummechanica. In 1929 ontving hij de Italiaanse Matteucci-medaille een beloning voor natuurkundigen die een fundamentele bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van hun vakgebied. Voor hem hadden in ‘21 Albert Einstein en in ‘23 Niels Bohr die prijs ontvangen. Zijn vriend Wolgang Pauli ontving de prijs in 1956.

De Kopenhaagse interpretatie(CHI) is een nieuwe filosofische en wiskundige benadering en beschrijving van de structuur van het atoom en de atoomkernen andere aan de kwantummechanica gerelateerde gebieden. In het kort samengevat: De waarnemer van een experiment vormt samen met dit experiment een enkel systeem. De waarnemer oefent een non-lokale invloed uit op de kwantumwereld, die volgens de tot dan toe gangbare opvattingen volstrekt onlogisch waren. Elementaire deeltjes kunnen spontaan verschijnen en verdwijnen, sneller dan de lichtsnelheid informatie uitwisselen en nog meer vreemd gedrag vertonen. Voortkomend uit de CHI introduceerde Bohr en Heisenberg in 1927 zijn complementariteitsprincipe, een belangrijke conceptuele bijdrage aan de kwantummechanica. Dit principe houdt in dat kwantummechanische verschijnselen zowel een deeltje- als golfkarakter kunnen vertonen, maar nooit beide tegelijkertijd. Einstein heeft altijd bezwaren geuit ten aanzien van deze in zijn ogen “zweverige” theorie. In 1927 werd Heisenberg, 26 jaar oud, hoogleraar theoretische natuurkunde in Leipzig en in 1941 aan de universiteit van Berlijn. Heisenberg trouwde in 1937 met Elisabeth Schumacher en kreeg van haar zeven kinderen. Een van zijn zoons werd later hoogleraar genetica.

In 1933 kwam Hitler aan de macht in Duitsland onder het regime van zijn Nazipartij. Aanvankelijk verzette Heisenberg zich tegen de bemoeienis van de nazi’s met de wetenschap en speciaal tegen de uitsluiting van joodse wetenschappers, maar tenslotte ging hij overstag en accepteerde hij hun verordeningen. Het principe van kernsplitsing werd in 1938 in Duitsland ontdekt. Als bekend natuurkundige en adviseur was hij betrokken bij dit Duitse kernonderzoek en bij de niet geslaagde pogingen van de Nazi’s om een atoombom te ontwikkelen. Door zijn collaboratie met het naziregime werd Heisenberg in de wetenschappelijke kringen van de kwantummechanica, een omstreden figuur. De vriendschap met Niels Bohr, van Joodse afkomst, eindigde abrupt toen duidelijk werd dat Heisenberg meewerkte aan een Duitse atoombom.

Heisenberg zelf verklaarde enkele jaren na de tweede wereldoorlog dat hij met opzet het Duitse atoombom project had vertraagd. Direct na de val van Berlijn werden belangrijke Duitse kerngeleerden door de Engelse geheime dienst ontvoerd en overgebracht naar een landhuis Farm Hall genaamd bij Cambridge in Engeland. Het hoofd van de dienst die de ontvoering plande was Ian Fleming( de schrijver van James Bond boeken). Bij afgeluisterde gesprekken tussen de gevangenen, operatie Epsilon genaamd, bleek dat de Duitse geleerden nog niet ver genoeg waren om een werkzame bom te maken. Heisenberg had verkeerde berekeningen gemaakt en schatte de hoeveelheid kritische massa te hoog in. De tien geleerden werden in januari 1946 weer vrijgelaten. Na zijn vrijlating speelde Heisenberg een belangrijke rol in het herstel van het wetenschappelijk onderwijs in Duitsland. Hij was medeoprichter van het Max-Planck instituut. Was van 1946-1948 hoogleraar aan de universiteit van Göttingen, daarna nog een jaar in München. Later in zijn leven probeerde hij net zoals andere vooraanstaande natuurkundigen een theorie van alles te ontwikkelen. Deze unificatietheorie probeert om de verschillende fundamentele theorieën in de natuurkunde met elkaar te verenigen. De vier fundamentele krachten: sterke kernkracht, elektromagnetische kracht, zwakke kernkracht en de zwaartekracht moeten dan in een model worden verenigd.

Na zijn professoraat schreef Heisenberg veel wetenschappelijke artikelen en ook populairwetenschappelijke boeken. Door een evaluatie van al het werk dat Heisenberg schreef is op te maken dat hij eigenlijk de natuurkunde in engere zin oversteeg. De verhouding tussen statistiek en natuurkunde en de filosofische beschouwingen in voordrachten, essays en transcripties van gesprekken die Heisenberg voerde met bekende tijdgenoten. Discussies over politiek, religie, geschiedenis, filosofie en muziek. De relatie tussen wetenschap en godsdienst. Zijn filosofische denkbeelden zijn tot op heden nog steeds relevant. Het boek “Der Teil und das Ganze” gepubliceerd in 1969 en in 2019 in het Nederlands vertaald als “ Het deel en het geheel”, laat zien hoe veelzijdig Heisenberg was.

     J.J.van Verre.   

Literatuur:

-Werner Heisenberg, Wikipedia

-Het deel en het geheel, de wereld van de atoomfysica, vertaald en ingeleid door Maarten van Buuren. Lemniscaat, isbn: 9789047711636.

-Heisenberg over statistiek, onzekerheid en filosofie, R.Starmans, www.vvsor.nl. 

-Het onzekerheidsprincipe, Spirituele Filosofie Blogspot,25 april 2012.  

 

De virtuele werkelijkheid

 

-Beeld gemaakt door Anton Smit, Foto Delaire Graff Estate, Stellenbosch, Zuid Afrika.

                        - De toekomst van onze werkelijkheid-

Als we de titel van deze beschouwing lezen zullen we ons moeten afvragen, wat verstaat men eigenlijk onder de virtuele werkelijkheid. Mag je dit wel een werkelijkheid noemen? Maar wat is een werkelijkheid? Werkelijkheid is het geheel van het feitelijk bestaande. Binnen het filosofisch scepticisme wordt ontkend dat de wereld kenbaar zou zijn. Dit begrip van werkelijkheid wordt hier beschouwd als niet meer dan een subjectieve gedachten constructie. In het cognitief bewustzijn maakt men een onderscheid tussen werkelijkheidsbeleving en fantasie. De fantasie ontspringt uit de individuele gevoelswereld die de werkelijkheid als kapstok gebruikt en daar allerlei facetten van de individuele gedachten stroom aan hangt. Zelfs die kapstok kan in de fantasie onzichtbaar worden gemaakt. Albert Einstein schreef: Het geloof in een externe wereld, onafhankelijk van het waarnemend subject, is de basis van alle natuurwetenschap. Omdat, evenwel, zintuiglijke waarneming slechts indirect informatie geeft over deze externe wereld, kunnen we deze laatste alleen vatten met speculatieve middelen. Dientengevolge kan onze notie van de materiële werkelijkheid nooit definitief zijn.

De filosoof Immanuel Kant (1724-1804) maakte een onderscheid tussen de wereld op zich, onafhankelijk van waarneming en de menselijke, intersubjectieve kennis omtrent deze wereld. Hij benadrukte dat niet kan worden aangetoond dat de kennis die de mens omtrent de wereld bezit, direct op die wereld betrekking heeft. Kant kwam met de aanschouwingsvormen “tijd en ruimte” en stelde dat dit geen eigenschappen zijn van de wereld op zich, maar dat ze betrekking hebben op de menselijke belevingswereld.

De virtuele werkelijkheid, schijnwerkelijkheid oftewel virtuele realiteit(VR) simuleert via telefoon, computer of VR bril een nieuwe belevingswereld, die via prikkeling van verschillende zintuigen een nieuwe werkelijkheidsbeleving oplevert. De meeste VR-omgevingen zijn visueel en auditief, via speciale stereoscopische brillen en geluid. De VR werd ontwikkeld voor opleidingen, zoals bij het leger, piloten scholing e.d. om te kunnen oefenen in VR. Deze VR ervaringen zijn goedkoper en de resultaten zijn beter te evalueren dan bij de conservatieve trainingsmethoden. Een andere vorm van VR kan worden bereikt door een combinatie met psychedelica of in geavanceerde experimenten met het stimuleren van geïmplanteerde chips. Of met een helm waarin elektrodes aan de binnenkant het menselijk brein kunnen stimuleren. Deze welhaast menselijke robotisering voert te ver voor deze beschouwing.

Wij hebben op spelende wijze gebruik kunnen maken van een vorm van VR via onze smartphone. We gebruiken bij Whatsapp en Zoom ook een virtuele ruimte om elkaar te spreken. En die ruimte is niet waarneembaar in de fysieke werkelijkheid. Maar dat realiseer je je pas al je daarover nadenkt en niet als je gewoon een naam of nummer intoetst op je mobiele telefoon. Bij VR kom je als gebruiker in een virtuele wereld. Je ziet dan niets meer van de echte wereld om je heen. Bij Augmented Reality(AR) kunnende de brildragers de echte wereld nog steeds zien. De echte wereld wordt vermengt met hologrammen.

De toekomst van VR zal nog een enorme ontwikkeling doormaken, zoals de zogenaamde mixed reality bril van Apple, die in 2024 uitkomt en waarbij het aansturen met de oogbewegingen plaatsvindt en die ook de digitale met de fysieke wereld combineert. Ook combinatie van VR, AR en Blockchain heeft grootse perspectieven. Het is dan mogelijk om een virtuele wereld in te stappen die steeds meer lijkt op de fysieke wereld met winkels, bars, speeltuinen, modeshows en natuurparken. Misschien dat dan een kaartje Disneyland wat goedkoper wordt.

Binnen de eerder genoemde ontwikkeling bestaat er ook een belangrijke plaats voor de combinaties van VR met robots. De robot neemt dan tevens plaats in de virtuele wereld. We zien dat b.v. bij de ontwikkeling van seks robots die levensecht aanvoelen en waarbij andersom ook de tactiele gevoeligheid bij die robot aanwezig is. De angst bij dit soort ontwikkelingen is dat het misschien lastiger wordt om seks te hebben met een mens van vlees en bloed, als de gebruiker door die robot verwend wordt door het bevredigen van al zijn seksuele verlangens. Het voordeel van deze ontwikkelingen is dat Soa’s minder zullen voorkomen(bij privégebruik) en dat ook het probleem van de overbevolking kan worden opgelost. De grens tussen realiteit en fantasie zal in de toekomst geleidelijk vervagen.

Ook de Metaverse of het metaversum is een ruimte die ontstaat als het gehele netwerk van aan elkaar gekoppelde virtuele 3D-ruimtes samenvloeit. Dat wordt dan de magische droomwereld waarin de gebruikers interactief kunnen rondkijken en aan interacties kunnen deelnemen. Misschien dat onze achter kleinkinderen niet meer met fysieke vakantie naar Thailand gaan, maar dat Thailand in de virtuele wereld van de Metaverse wordt bezocht. Je stapt dan thuis eerst in het vliegtuig en kun je tevoren programmeren hoe lang je over die reis wilt doen en wat je aan boord wilt eten en drinken. Misschien dat later mensen zullen zeggen: Ik ging heel vroeger nog fysiek naar Thailand.

                                          J.J. van Verre.

Literatuur: Wikipedia, virtuele werkelijkheid en Metaversum.

Negatieve gedachte

 

                               You Tube kanaal van Paulien Timmer

Negatieve gedachten loslaten

Ik loop al drie dagen rond met een hardnekkige negatieve gedachte. Normaal gebeurt me dat niet zo snel. Dus vraag je jezelf af, hoe komt dat dan? Meestal kan ik vrij snel negatieve denkbeelden loslaten, maar deze keer niet. Deze gedachte woekert als een gezwel in mijn brein. Het achtervolgt me in mijn dromen en geeft me een boosaardig gevoel met pijn in mijn hart dat liefde sublimeert. Het gevoel laat mij niet los, ook niet als ik denk aan mooie waardevolle mensen en zaken die mij omringen.

Wat is er aan de hand? Ik laat het houtwerk van mijn huis opschilderen door Poolse schilders, met een voorman die goed Nederlands spreekt. We spraken af 35 euro per uur, niet goedkoop, maar ik wilde graag dat ze op korte termijn konden beginnen. De voorman schatte ongeveer drie weken werk met twee schilders. Op de eerste maandag kwamen drie schilders om 8h, gingen eerst uitgebreid naar de wc en vroegen toen of ze gebruik konden maken van de magnetron om hun lunch op te warmen. Om 10h en 15.30h en tijdens hun lunch verwachtten zij koffie en zeiden ook nog: de volgende keer nemen we onze eigen magnetron mee. Maar die staat nu bij een andere klus. Na een uur werken zag ik nog maar 2 schilders en nog een uur later nog maar een. Tijdens de lunch in mijn keuken zag ik er gelukkig weer drie zitten en heb de koffie verzorgd en hun magnetronmaaltijden in de opwarmer gezet. Ik vroeg de leiding hebbende Pool of hij dagelijks de gewerkte uren wilde Appen om te zien of dat klopte met dat rare verloop. Ze stopten om 17h en de voorman gaf mij uren door die niet klopten. Ik zei hem dat ik een nieuwe en kloppende berekening wilde en ook niet wil betalen voor de lunch van een ½ uur. De koffie en theepauze doorbetalen vond ik geen probleem. Na drie keer over en weer appen, kwam er een urenopgave uit de bus die redelijk klopte.

Maar……...de volgende ochtend om 8h geen schilder te zien en de dag erna ook niet. Telefonisch kreeg ik een Pool te spreken die geen Engels sprak. Pas twee dagen later op zaterdag werd ik om 6.30h gebeld of ze weer om 8h konden beginnen. Ik sprak met de voorman af dat dagelijks het schilderplan voor de volgende dag werd besproken en als dat plan door weersinvloeden moest worden gewijzigd, ik dat zo snel mogelijk wilde vernemen. Op maandagochtend voor achten zag ik 4 schilders al in de rij voor mijn toilet staan. Waarschijnlijk hadden ze de avond tevoren een feestje gehad. Voor de koffie waren er weer 3 schilders verdwenen heb ik de enige overgebleven witte soldaat extra verwend met koffie met havermelk. Vandaag schilderen ze weer met z’n vieren om wat verloren tijd terug te winnen. Het was tijdens lunchtijd druk in mijn keuken, temeer dat ook de schilderbaas een kopje koffie meedronk. Nu is het middag en de lucht ziet er dreigend uit, ik weet niet of ze verder kunnen gaan met schuren, plamuren en schilderen. Wel heb ik opgemerkt dat één schilder alleen maar met een stoffertje het houtwerk schoonmaakt en verder weinig echt schilderwerk doet. Ik heb een van de schilders in het Engels aangesproken en gezegd: ik wil wel betalen voor echte schilders, maar niet voor een hulpje dat nog weinig kan. Ik zag aan de blik in zijn ogen dat ie inwendig moest lachen en zei: You mean our boss??
Hoe dom kon ik zijn dat ik met die pet op de baas niet had herkend. Hij zal waarschijnlijk echt niet kunnen schilderen, maar wel goed managen en geld verdienen! Ik denk dat ik vanavond maar ga mediteren, want vanzelf zullen deze negatieve gedachtespinsels niet verdwijnen. Misschien moet ik wachten op de volle maan, die mijn geblokkeerde energie kan ombuigen of toch maar gebruik maken van taoïstische alchemie. Of..........toch maar informeren naar een schilder die thuis eet en poept en schildert voor een afgesproken bedrag.

                                                 J.J. van Verre.

Het Olmeken hart

 

Versteende wortels van eeuwen oude bomen kronkelen als slangen over de hobbelige grond. Tussen het dichte bladerendek ontwaar ik de contouren van een ruïne, dat eens een belangrijke Azteken tempel moet zijn geweest. Nu overwoekerd door groene struiken en lianen die als poortwachters de herinnering bewaken van een verloren cultuur. Maar de overleveringsverhalen zijn bizar en soms gruwelijk en vertellen ons over de offer ceremonieën welke in dit soort tempels moeten hebben plaats gevonden. Een kloppend hart dat door een hogepriester uit een offer lichaam werd gerukt. Bloederige taferelen waarbij met een ceremonieel mes de thorax werd geopend en met de blote hand het nog kloppende hart werd verwijderd. Een bloederige nachtmerrie die tegenwoordig de naam horror krijgt vermeld. Deze bloeddorstige mensenoffers waren een onderdeel van een streng geritualiseerd proces dat de hoogst mogelijke eer aan de goden gaf en als een noodzaak werd beschouwd om de blijvende welvaart van het volk te kunnen behouden. Ik mijmerde weg in de geschiedkundige herinnering.

Voor de Maya's en Azteken werd dit Midden Amerikaanse gebied, met name in het zuiden van Mexico bevolkt door het mysterieuze volk der Olmeken. Ze leefden van de landbouw en visserij en beschikten ook over een uitgebreid handels netwerk. Hierdoor konden hun vestigingen steeds groter en welvarender worden en ontwikkelden zij een rijke cultuur.  Hun beschaving dateert van 1200 v. Christus en zij bewerkten stenen voor de bouw van Pyramides. Uit een graftombe zijn beelden gevonden met langwerpige hoofden. Deze hoofden vinden we ook terug in de antieke wereld, zoals in Egypte bij Achnaton en Nefertiti, maar ook in Azië. Deze Olmeken bewerkten stenen voor grote bouwwerken, zoals de ovaal vormige Pyramides, grote pleinen en bijzondere kunstwerken. Ze zijn ook bekend van de vele enorme stenen hoofden. De grootste is meer dan 3 meter hoog, van basalt gemaakt en weegt zo'n 60.000 kilo. Waarbij zeker moet worden vermeld dat de dichtstbijzijnde steengroeve zo'n 120 km verderop lag. De hoofden hebben een merkwaardige vorm, lijken op aliens en hebben ook kenmerken van Afrikaanse donkere mensen. Toch merkwaardig omdat de eerste Afrikaanse mensen pas 2800 jaar later als slaven naar dit gebied werden gebracht. Jammer genoeg is er weinig bekend omtrent de Olmeken en hun beschaving. Wel weten we dat zij al een kalender gebruikten, de Tzolkin. Deze waarzegkalender in kringloopvorm, telt een periode van 260 dagen en werd in geheel Midden Amerika gebruikt als onderdeel van de tijdrekening. De Olmeken praktiseerden een sjamanistische cultus. Het nahualisme stamt uit de vroege fase van de Olmeekse geschiedenis. Deze oer religie ging er vanuit dat de priester-sjamaan zich kon transformeren tot dierlijke wezens, met name de jaguar.De Jaguar vertegenwoordigde  het nachtelijke aspect van de zonnegod. Hij was de bewaker van het binnenste der aarde en de grotten. Deze grotten werden gezien als toegangspoorten tot de onderwereld. Er zijn beelden, maskers en afbeeldingen gevonden van jaguars of wezens die half jaguar en half mens waren. Ook zouden zij het smeedijzer in dit werelddeel hebben geïntroduceerd. Op sommige reliëf afbeeldingen wordt naast het hoofd twee voeten afgebeeld en onder het gezicht een paar gekruiste armen. Volgens Mexicaanse archeologen beelden deze reliëfs de lokale heersers uit. Zij zijn afgebeeld  in een rituele contortie. Contortionisme of contortie is een vorm van lichaamsbeweging waarbij de beoefenaar door zijn ledematen te buigen en strekken onnatuurlijke houdingen aanneemt. Een slangenmens. De Olmeekse heersers namen mogelijk zo'n houding aan, om in een soort van trance te geraken voor bijzondere rituelen. Bij zo'n gekunstelde houding stroomt er minder bloed naar het hoofd en wordt een soort van wurgingseffect verkregen. We zien deze trance achtige rituelen wel vaker bij inheemse religies. Overigens noemde het volk zichzelf niet "Olmeken", de naam "Olman"of "Olmecati" betekent in het Nahuati "rubbervolk", deze Azteekse naam werd pas veel later door archeologen overgenomen. Rond 400 v. Christus stortte de Olmeekse beschaving om duistere redenen in elkaar. Wel is bekend dat rond 700 v. Christus de Olmeekse bevolking al wegtrekt uit de plaats San Lorenzo. Een paar eeuwen later wordt ook de belangrijke stad La Venta verlaten. Deze stad wordt verwoest en de Maya's, die zich hebben gevestigd op Yucatan, nemen het rijk der Olmeken in. In enkele tientallen jaren nam de bevolking snel af en verdween de typische Olmeekse kunststijl weer. Wel waren ook in de latere Maya tempels reliëfs met contorties zichtbaar, die het moedervolk van Mexico aan zijn culturele opvolgers heeft overgedragen. 

Ik liep weer achter de groep aan op weg naar de Olmeken Pyramide. Diep in gedachten nog bij de geschiedkundige bezinning die net in mijn hoofd had plaats gevonden. Beschaving op beschaving ligt bedolven onder de aarde en die dikke laag moet op sommige plaatsen zorgvuldig worden weg geschept. Andere plaatsen zijn door het zeewater overspoeld en zijn technisch gezien moeilijker te ontginnen. Ik hoor dat een deelnemer uit onze groep met enig gejuich, de eerste aanblik van de Pyramide, begroet. Het is prachtig om te zien, het culturele erfgoed van een uitgestorven volk. Het hart der Olmeken nu gekoesterd in mijn eigen hart, bezien vanuit mijn eigen hoofd dat eigenlijk te klein is, maar gelukkig toch niet zo groot als die basalten beeltenis.  

                                               J.J. van Verre.

Literatuur:   -Maya Teachings(ceremonies en rituelen) De Olmeken.

                     -Archeologie on line, 2500 jaar oude reliëfs van moedervolk Azteken en Maya's ontdekt.

                     - Het Olmeken hart, eerste afbeelding van een hart in de kunst.  

De Tafelbel

               Tafelbel gemaakt door J.D.Arnoldi in 1853 

Jij prijkte op het damasten tafelkleed met versierde porseleinen borden en prachtig 18^e-eeuws bestek. Samen met de stijlvolle kristallen water en wijnglazen. Stijf opgerolde witte servetten verpakt in een gepoetste glimmende servetring met inscriptie en aan een zijde uitgewaaierd op het onderliggende bord. De eeuwenoude zoutschaaltjes met de bijbehorende lepeltjes en het nieuwere olie- en azijnstel gaf de aangeklede tafel de uitstraling van rijkdom en voorspoed. Welke bijzondere gasten heb jij mogen ontmoeten. Welke heerlijke spijzen zijn op die vele borden terechtgekomen? En welke heerlijke wijnen zijn in die glazen geschonken en welke lippen hebben die mogen proeven? Jij was de gangmaker van het tafelfeest. De verschillende diner gangen werden door jou geïnitieerd, want door jou kwamen de bedienden met de vers gekookte spijzen binnen en werden de gebruikte borden weer weggedragen. Ook een speech van de gastheer werd door jouw geluid ingeleid.

Nog langere tijd hebben we op 1^e kerstdagavond de pracht op tafel mogen meemaken, maar helaas komt aan alle glorie een einde en sta jij met jouw rijke verleden tussen de zilveren objecten in een houten kast met glazen wanden. Ik kijk naar je en wacht totdat het verleden zich in mijn fantasie openbaart. Ik zie mijn gestorven ouders en de strakke regie van mijn vader tijdens zo’n speciale avond. Alles is even hier zonder tijd en ruimte. Ik ben weer een kind en walg van de lucht van wild en spruitjes. Maar ik ben ook de vader die wild en spruitjes heeft leren eten. Ik ben de tafelbel, ik ben mijn verhaal en ik ben ook de toekomst van het verleden. De telefoon gaat en ik zet mijn net gepoetste bel weer terug in de zilverkast. Hij woont hier bij al die bejaarde stukken. De anderen in de kast fluisteren hun verhaal maar ik kan hen niet verstaan. De ringtoon van de IPhone overstemd hun geluid, maar de volgende keer ga ik opnieuw luisteren wat die eeuwen oude objecten te melden hebben. Ik verbind mijn fantasie met de glimmende bewoners van mijn kast.

 

      J.J.v.Verre.